9 epische verhalen over avontuur, overleven en passie
Aan toffe outdoordocu’s is er geen gebrek; vele tientallen komen er jaarlijks uit. Maar niet allemaal blijven ze op je netvlies plakken, of groeien ze uit tot een icoon. Salt selecteerde 9 cult classics die nog altijd van het doek spatten.
Tekst: Matthijs Meeuwsen | Dit artikel verscheen eerder in Salt #82 - 2021
The Endless Summer (1966)
Geen gelikte boardcamera’s die in haarscherp HD de monstergolven op je scherm uitspuwen, maar gewoon wat zongebleekte afstandshots vanaf het strand en de zoetgevooisde voice-over van regisseur Bruce Brown.
The Endless Summer is al meer dan een halve eeuw het bewijs dat je met weinig middelen nog steeds een dijk van een film kunt neerzetten. De moeder aller surfdocu’s inspireert tot op de dag van vandaag busladingen waterratten om net als hoofdrolspelers Mike Hynson en Robert August de golven achterna te reizen voor een zomer waar maar geen einde aan komt.
Kijken gratis op ‘The Internet Archive’
Mountain of Storms (1968)
In deze piepjonge klassieker gaan kijkers op pad met de ‘Fun Hogs’: vijf Amerikaanse vrienden, waaronder klimmer en surfer Yvon Chouinard (oprichter Patagonia) en skiër Doug Tompkins (oprichter The North Face), die in 1968 in een krakkemikkig busje naar Patagonië tuffen om de granieten flanken van de Monte Fitz Roy te beklimmen. Een berg die destijds maar twee keer eerder was beklommen.
Het team probeert de eerste beklimming van Fitz Roy’s Southwest Buttress, de zogenaamde ‘Californian Route’. Omdat hun ski’s en surfplanken mee zijn, worden onderweg richting Chili ook de nodige sneeuwtoppen, zandheuvels en golven afgewerkt. De hele roadtrip van bijna 13.000 kilometer, die hun leven veranderde, werd door de jongens gefilmd met een 16mm-camera uit de oude doos.
Kijken gratis op het YouTubekanaal van Patagonia
Apocalypse Snow (1983)
In deze Franse filmhit uit de eighties stuift snowboarder Regis Rolland in een zuurstokroze boardjas door de sneeuw, terwijl hij op de hielen wordt gezeten door een leger futuristische zombieskiërs die zijn ‘secret de la glisse’ probeert te stelen.
Hoeveel schnaps meneer nodig had om het knotsgekke plot te bedenken, is een raadsel. Hoe hij in godesnaam blijft staan op zijn prehistorische bindingen idem dito. Maar één ding is zeker: deze guilty pleasure liet talloze Europeanen voor het eerst kennis maken met die malle skiplank uit Amerika.
Kijken gratis op YouTube
The Blizzard of AAHHH’s (1988)
Greg Stump kon al langer een mopje skiën. Maar toen de Amerikaanse wildebras in 1988 deze zelfgeschoten ‘rockumentary’ de wereld inslingerde, zette meneer zichzelf pas echt op de kaart. Terloops liet hij skiërs van Aspen tot Zell am Ziller zien dat er ook ver buiten de aangeharkte pistes waanzinnige afdalingen te maken zijn.
De film gaf het extreme skiën – én de carrière van de hoofdrolspelers – een flinke duw in de rug. Al blijven de funky soundtrack en het landschap van Chamonix de ware sterren van de show.
Kijken gratis op YouTube
Dogtown & Z-Boys (2001)
Wie bij een geschiedenisles denkt aan een uitgebluste boomer in ruitjesoverhemd, kan opgelucht ademhalen. In deze briljante docu sleuren de nog immer markante pioniers van het Zephyr skateboard team je mee terug naar het Californië van de jaren 70 voor een bruisend college skatehistorie.
Middels opzwepende filmbeelden en dito interviews vertellen de inmiddels legendarische ‘Z-Boys’ – waaronder regisseur Stacy Peralta – hoe hun ooit zo rauwe subcultuur in amper twintig jaar evolueerde tot een miljardenindustrie.
Kijken gratis op YouTube
Klunkerz (2006)
Toch benieuwd wat ze in Californië begin jaren 70 in het water deden. Klunkerz is alweer de derde film in deze lijst over een kluitje lokale dwarsdenkers dat zich probeert te ontworstelen aan het geijkte nine-to-five-bestaan en pardoes een hele nieuwe sportcultuur op kaart zet.
Mountainbiken in dit geval. Wat in die tijd neerkwam op: zo hard mogelijk van veel te stoffige hellingen scheuren op ontmantelde stadsfietsen die daar totaal niet geschikt voor waren. Toffe anekdotes gegarandeerd. Met veel oude archiefbeelden en vergeelde foto’s als kers op de taart.
Into the Wild (2007)
Sean Penn had al een eervolle vermelding verdiend in deze lijst als voice-over van Dogtown & Z-Boys. Maar als regisseur van Into the Wild oogstte hij in 2007 een nog diepere buiging (en een kruiwagen vol filmprijzen).
Wie na het gelijknamige boek van John Krakauer nog niet bekend was met hoofdpersoon Chris McCandless, leerde zijn waargebeurde verhaal – na een lange trektocht overleden in de wildernis van Alaska – door de verfilming alsnog kennen. De tranentrekkende biopic is een ode aan vrijheid, doorspekt met prachtige shots, sferische muziek van Eddie Vedder en tal van inspirerende tegeltjeswijsheden.
Kijken o.a. te huur bij Pathé Thuis en cinetree.nl
Valley Uprising (2014)
Weer een geschiedenisles. Wederom Californië. Opnieuw een stelletje buitenbeentjes. En weer een documentaire om van te watertanden. Dit keer geen skaters in de hoofdrol, maar bergbeklimmers met vingertoppen van staal en even harde hoofden.
In Valley Uprising sta je schouder aan schouder met een meute rebelse cliffhangers die in de vallei van Yosemite vijftig jaar lang vecht tegen de zwaartekracht én lokale politiemacht. In ruim anderhalf uur krijg je als kijker een karrevracht aan duizelingwekkende filmopnames en gortdroge interviews over je uitgestort die je nog urenlang doen uithijgen.
Kijken gratis via Red Bull TV
The Barkley Marathons (2014)
Elk jaar in april vindt in het Amerikaanse Frozen Head State Park de meest meedogenloze hardloopwedstrijd op aarde plaats. Om de vijf rondes van deze Barkley Marathons te volmaken, moeten de 40 deelnemers minstens 160 kilometer en 18.000 hoogtemeters afvinken in een hel van vlijmscherpe bramenstruiken.
Toch is de cultstatus van ‘The race that eats it’s young’ – en deze docu – bovenal te danken aan koersdirecteur Gary ‘Lazarus Lake’ Cantrell. Met een sadistische grijns kijkt deze hilarische hillbilly toe hoe de ene na de andere afgetrainde ultra-runner of overmoedige adrenalinejunkie sneuvelt voor de finishlijn.
Kijken: via Amazon Prime of barkleymovie.com
