Je kunt ouder worden zonder oud te worden
Hij was pas 13 jaar oud toen hij in 1976 tijdens de wereldkampioenschappen op de Bahama’s alle grote namen als een raket op zijn windsurfplank voorbij stoof. Sindsdien wordt het leven van Robby Naish (1963) gekenmerkt door schijnwerpers. De documentaire ‘The Longest Wave’, die afgelopen zomer in Europa in première ging, laat zien dat de Koning van de Golven nog altijd gericht is op het stellen van nieuwe doelen, zelfs als alles tegenzit.
Tekst: Natasha Bloemhard | Dit artikel verscheen eerder in Salt #82 - 2021 Beeld: Red Bull Content Pool, Archief Robby Naish
Door persoonlijke tegenslagen is er vijf jaar aan de film gewerkt, veel langer dan de geplande zes maanden. In hoeverre werd de zoektocht naar de langste golf zo de metafoor voor je eigen leven?
“Het leven laat zich heel goed vergelijken met surfen. Je denkt alleen maar perfecte golven te rijden waarbij, alles op rolletjes loopt en volledig onder controle is. Maar dan gebeurt er iets waardoor alles plots een hele andere wending neemt. Zo werd ik uit mijn mooie leventje geslingerd en compleet koppie ondergeduwd. Want tijdens het maken van de film werd ik geconfronteerd met de eerste écht ernstige blessure – een gebroken bekken -, later nog een keer een heftige blessure, een scheiding, zakelijke problemen; het was the perfect storm of shit. Hierdoor richtte de camera zich veel meer op mijn persoonlijke leven dan op mijn sport, en dat was soms best moeilijk. Wat deel je wel en wat niet? Met die vraag worstelde ik veel, maar het heeft de film wel een diepere laag gegeven.”
Je zag de film zelf pas voor het eerst toen hij helemaal af was, was dat een schok?
“Waar ik het meest van schrok, was het besef dat de tijd zo snel voorbij was gegaan. In het begin van de film zie ik mijn dochter als een klein meisje dat ik naar school breng, nu is ze een jongvolwassene die bijna een kop groter is dan ik. Toen ik dat zag, vroeg ik mezelf af of ik dingen anders had gedaan als ik me meer had gerealiseerd hoe snel de tijd gaat. Waarschijnlijk wel. Desondanks heb je het niet voor het zeggen wat het leven naar je toe werpt. Ook dat maakt de film duidelijk.”
Heeft de oceaan een helende werking op je gehad?
“Zeker! Maar ik moest er wel eerst ouder voor worden om me dat realiseren. Vroeger voelde ik me vooral een enorme geluksvogel die elke dag kon windsurfen en daar ook nog eens voor betaald kreeg. Nu weet ik dat de oceaan, de wind en de golven je zo veel meer te bieden hebben dan alleen een playground. De natuur bevrijd je niet alleen van allerlei fysiek ongemak, maar ook van de negatieve gedachtes in je geest. Buiten zijn in het water, je weer kind voelen, vallen en weer opstaan; het maakt pijnlijk duidelijk hoe we gegijzeld worden door elektronica, ego’s en social media.”
Ik besloot al op heel jonge leeftijd om niet op te groeien
Je hebt het vaak over ‘je weer kind voelen’, wat zijn je mooiste herinneringen aan die tijd?
“Dat alles een avontuur en nieuw is en dat als je naar de klok keek, hij altijd stil leek te staan. Pas als je ouder wordt, begint de tijd te vliegen. Daarom besloot ik al op hele jonge leeftijd om niet op te groeien, dat is helaas niet gelukt, haha. Maar ik heb nog wel de nieuwsgierigheid van een kind dat nog altijd nieuwe dingen wil leren.”
Wat is het beste compliment dat je ooit hebt gekregen?
“Veel mensen kennen mij al hun hele leven, terwijl ik hen nog nooit heb ontmoet. Ze hebben het gevoel met mij te zijn opgegroeid. Vaak hangt er nog altijd een verlepte poster met mijn afbeelding aan hun muur, omdat het ze herinnert aan een periode van vrijheid waarin ze de wind achternagingen, en in hun auto’s sliepen tussen de stapels boards en zeilen. Van mensen over de hele wereld ontvang ik nog altijd berichten. Niet om te vertellen hoe gaaf ze een bepaalde sprong of manoeuvre vonden, gelukkig niet, maar om me te laten weten dat ik hun leven positief heb beïnvloed. Dat vind ik fijn om te horen. En vlak na het uitkomen van de film werd ik benaderd door de man die mij ooit heeft leren windsurfen. Hij is nu in de zeventig en was blij om te zien dat ik al die jaren gewoon met beide beentjes op de grond ben blijven staan. Maar het beste compliment kreeg ik van mijn kinderen: dat ik een goede vader ben.”
Wat hebben de dingen die in je leven mis zijn gegaan je geleerd?
“Ik heb vooral veel aan de sport gehad waardoor ik al vroeg leerde dat je na een wipeout en soms minutenlang onder water, altijd weer boven komt, je je board weer opzoekt en verdergaat. Die vaardigheid heb ik weten te vertalen naar mijn gewone leven. Maar ondanks de problemen heb ik een bevoorrecht leven en dat realiseer ik me elke dag. Dat inzicht heeft me geholpen om dingen te relativeren, snel weer ‘op mijn board’ te stappen en door te gaan.”
Wat hoop je dat er nooit verdwijnt?
“Mijn liefde voor de sport. Je hoort best vaak dat atleten een punt achter hun carrière zetten en dan ook gelijk helemaal stoppen. Ze zijn de interesse in hun sport verloren. Hier kan ik me helemaal niets bij voorstellen, nog altijd pak ik elke kans aan om het water in te gaan. Als ik thuis ben, op Maui, is dat bijna dagelijks. Ik hou zo van de sport dat ik hoop dat dat gevoel altijd bij me blijft.”
Wat beschouw je als je grootste deugd?
“Hmmm, ik denk mijn doorzettingsvermogen en toewijding aan de dingen die ik echt wil bereiken. Daarnaast helpt een diepgeworteld gevoel van onafhankelijkheid me enorm. Ik heb in mijn leven geweldige mensen om me heen (gehad) die me op allerlei manieren hebben ondersteund en geholpen, zoals de beste shapers en zeilmakers, geweldige ouders en hele dierbare vrienden. Om mijn doelen te bereiken, vertrouw ik echter het meest op mezelf.”
Ben je ook graag alleen?
“Ik vind het héérlijk om alleen te zijn. Ik surf ook graag alleen. Ik ga naar de spot, zeg gedag tegen iedereen die ik op de parkeerplaats of op het strand tegenkom, ga het water op en ga er keihard tegenaan. Als ik klaar ben, blijf ik niet hangen, ik laad mijn spullen in mijn auto en ga naar huis. Het gaat mij om de sport niet om het sociale aspect ervan. Thuis heb ik ook vrijwel nooit vrienden over de vloer, de afgelopen 7 jaar is dat niet één keer voorgekomen, maar ik ga ook niet snel bij anderen thuis langs.”
Zonder alle mogelijkheden die we nu hebben, was het leven ook pretty cool en ik ben blij dat ik dat heb meegemaakt
Heb je wel vrienden?
“Oh ja, dat zeker. Maar mijn vrienden wonen niet per se bij mij in de buurt, en ik hoef ze ook niet elke dag te spreken. Ze wonen verspreid over de wereld. Het betekent voor mij veel meer dat ik altijd bij ze naar binnen kan stappen, zelfs als er tien jaar tussen heeft gezeten, en dat we gewoon verder kunnen gaan waar we gebleven zijn. Ik hou van gezelschap maar het grootste deel van mijn tijd ben ik het liefst alleen.”
En wat doe je dan?
“Denken en dagdromen, zoals een kind in het klaslokaal. In mijn vrije tijd kruip ik niet weer achter mijn computer. Ik heb niet eens een laptop, terwijl ik een miljoenenbedrijf run, haha. Ik heb tijd en ruimte nodig om te kunnen reflecteren. Doe ik wat ik wil doen, zit ik op de juiste weg en waar droom ik nog van? Soms voer ik een gesprek met mezelf in het Duits, een taal die ik best goed beheers, maar niet zo vaak meer spreek. Door zo’n gesprek met mezelf blijf ik oefenen. Soms herhaal ik surfmoves in mijn hoofd, maar droom ik ook over moes-tuinieren en koken. Ik denk dat veel meer mensen vaker zouden moeten dagdromen. Het is contact hebben met jezelf. Door alles wat ons afleidt, vergeten we wie we zijn.”
Ben je iemand die boven op het nieuws zit?
“Oh nee, zeker niet, ik denk dat te veel informatie ongezond voor je is. Het neemt ruimte in je geest in,
waardoor je weer niet over de dingen na kunt denken die belangrijker voor je zijn. Ik lig niet onder een steen of zo, ik weet wat er in de wereld gebeurt, maar als je jezelf geen tijd gunt om de informatie te verteren, dan weet je ook niet goed wat je ermee moet. Ik vind het belangrijker om na te denken over de persoon die ik ben en wil zijn.”
Je bent 58 maar staat nog als een twintiger in het leven. Hoe blijf jij forever young?
“Je kunt ouder worden zonder oud te worden. Mijn ouders zijn hiervan het beste voorbeeld. Zij staan nog midden in het leven en doen dingen die veel jonge mensen niet meer doen omdat ze zich hier te oud voor voelen. Maar je moet jezelf blijven uitdagen en open blijven staan voor nieuwe dingen. De (wind)surfsport heeft vele nieuwe sporten voortgebracht, zoals kitesurfen, suppen, wing surfen en nu ook het foil surfen dat letterlijk een vlucht neemt. Bezig zijn met de ontwikkeling van deze nieuwe watersporten, en het plezier dat ik er op het water uit haal, geeft me een enorm gevoel van leven. Zolang je leeft, moet je dingen blijven doen die het leven voeden. Ik wil niet sterven voordat ik dood ben.”
Wat is voor jou het moeilijkste van ouder worden?
“Je realiseren dat je minder tijd voor je dan achter je hebt. Ondanks dat ik totaal niet het gevoel heb ook maar in de buurt van de finish te zijn.”
Ik wil niet sterven voordat ik dood ben
En wat is de positieve kant ervan?
“De waardering die je krijgt voor het leven en dat je ervaart dat wijsheid inderdaad met de jaren komt. Ik voel me ook bevoorrecht dat ik het grootste deel van mijn leven in een periode van vrede en veiligheid heb geleefd. Dat we in vrijheid over de wereld konden reizen zónder dat we overal in contact en traceerbaar waren. Dat ik de periode heb gekend waarin we niet overspoeld werden door de onafgebroken informatiestroom, en dat elk Europees land ook echt anders was. Ander geld, een andere taal en ander eten. Nu blenden de landen veel meer in elkaar en gaan ze meer en meer op elkaar lijken. Veel van hetzelfde, vooral in de steden. Ik wil niet klinken als iemand die zegt ‘vroeger was alles beter’, maar het is ook niet zo dat nu alles beter is. Zonder alle mogelijkheden die we nu hebben, was het leven ook pretty cool en ik ben blij dat ik dat heb meegemaakt.
Wat is je meest waardevolle bezit?
“Mijn geheugen. Al mijn herinneringen en levenservaringen liggen hier opgeslagen, klaar om gedeeld te worden met vrienden, familie, mijn kinderen en kleinkinderen. Als ik mijn geheugen kwijtraak, raak ik echt alles kwijt. Ik hecht niet aan spullen, ondanks dat ik heel veel spullen heb. Als mensen mij vragen wat ik graag wil hebben voor mijn verjaardag of met kerst; dan zeg ik altijd, neem iets mee ván mij, niet vóór mij. Zo kom ik van mijn spullen af. Haha.
Verkrijgbaar in de Salt shop
Terugkijkend op je leven, zou je dingen anders doen?
“Nee, eigenlijk niet. En zo wil ik ook niet leven. Ik wil niet telkens moeten zeggen, ‘had ik maar…’. Ik leef niet met grote spijt ergens over of een hoop bagage waar ik nog vanaf moet. Niemand is perfect, maar ik ben blij met en dankbaar voor het leven dat ik heb.”
Is er een gewoonte waarmee je begonnen bent of juist gestopt, dat je leven aanzienlijk heeft verbeterd?
“Ik ben gestopt met drinken. Niet dat ik ooit een grote drinker was, maar op een gegeven moment stelde ik mezelf de vraag waarom ik elke dag een biertje moest drinken? Het bracht me namelijk niets. Dus besloot ik om er gewoon mee te stoppen. Ik werd er een beter persoon van, met name voor mezelf. Zelfs met één glas bier kan er iets in je hersenen veranderen, waardoor je perceptie op dingen verandert en je verkeerde beslissingen kunt nemen. Bovendien voelt het goed dat ik geen alcohol of drugs nodig heb om te kunnen ontspannen.”
Je hebt in al die jaren een vracht-lading aan trofeeën binnengesleept; heb je die allemaal nog en kijk je er nog wel eens naar?
“Ik heb álles nog. Toen ik nog in het grote huis woonde met mijn toenmalige vrouw stond alles in vitrinekasten in mijn sportzaaltje. Met mijn verhuizing belandde alles in plastic kratten. Nu staan een paar bijzondere exemplaren in de keuken, maar ze zijn niet meer zo glimmend als ze ooit waren. Ik woon op Maui, dus veel is aangetast door de zilte zeelucht en de hoge luchtvochtigheid. Ook al mijn oude boards en zeilen heb ik nog. Ik heb zoveel verzameld dat ik met gemak een museum zou kunnen beginnen, maar ik vrees dat mijn kinderen er straks mee opgezadeld zitten. Maar ik kan het niet wegdoen, het zijn allemaal herinneringen; elke beker, elk board of zeil vertelt een deel van mijn verhaal.”
Kunnen we in de toekomst een biografie over Robby Naish verwachten?
“Hmmmm, dat weet ik nog niet. Het is me al meerdere keren gevraagd, vooral door uitgevers, maar ik ben er nog niet aan toe. Er zijn ook al zo veel biografieën van pro surfers gemaakt. Als er een boek zou komen, dan misschien eerder een koffietafelboek dat aan de hand van foto’s mijn verhaal vertelt.”
Waar ben je het meest trots op?
“Op het feit dat ik al zo lang windsurf en dat ik nog steeds relevant ben voor de ontwikkeling van nieuwe boardsports. Dat geeft me een goed gevoel.”
Meer Robby Naish
Luisteren
De Windsurfing Podcast, episode #15 (Sept. 2020)
https://windsurfing.tv/video/15-robby-naish-the-windsurfing-podcast/
Host Maciek Rutkowski had The King in the house.
Ook te zien en luisteren op YouTube:
Kijken
The Longest Wave
https://www.redbull.com/int-en/films/the-longest-wave
Lengte 01.43.20.
