Tekst: Patagonia | Vertaling: Natasha Bloemhard | Beeld: Archief Gerry Lopez | Dit artikel verscheen eerder in Salt #85 - 2022
Het pad naar verlichting begint bij de dodelijkste golf ter wereld
Gerry Lopez (1948) a.k.a. Mr. Pipeline surfte de Pipeline met een gevoel voor timing die ongekend was, en met een stijl die zo nonchalant was dat het leek alsof hij de spot dreef met de ontzagwekkende kracht van de golf. Maar Lopez kende geen arrogantie, alleen maar respect voor de unieke aard van de golf waarvan hij deel uitmaakte, als een dolfijn die door de zee zwemt of een vogel die door de lucht zweeft.
Gerry Lopez vestigde zijn naam in de Banzai Pipeline – The Pipe – aan de North Shore van Oahu, Hawaï. De golf die bekendstaat als de dodelijkste golf ter wereld. Lopez maakte een levenslange carrière in het surfen en later ook in het snowboarden. Hij speelde in de jaren 67 – 69 een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het shortboard.
Hij speelde mee in Conan the Barbarian en was te zien in Big Wednesday, North Shore en Farewell to the King, evenals in vele andere surffilms. Deze zomer kwam er een film over hemzelf uit: The Yin & Yang of Gerry Lopez waarin de bekroonde filmmaker Stacey Peralta (Dogtown & Z-Boys) een tipje van de sluier oplicht van een van de meest raadselachtige surfhelden allertijden.
Agressief op het water maar zen op het land. Het ene moment meedogenloos golven wegkapen, het andere moment meditatie en yoga om zijn geest tot rust te brengen. Als vader en echtgenoot, ondernemer en boardbouwer leidde Lopez’ ongegeneerde toewijding aan de grote golven soms zelfs tot vechtpartijen waarmee hij niet zelden een spoor van bloed en tranen achterliet. En op weg naar zijn eigen bruiloft staarde hij verlangend naar de branding.
Hoe ben je in het surfen terechtgekomen?
“Als kind groeide ik op in Hawaï waar ik veel tijd doorbracht op het strand. Toen ik tien was en mijn jongere broer acht nam mijn moeder, die lerares was, ons mee naar het strand van Waikiki en mochten we van haar studenten twee huursurfplanken gebruiken. Dat was de eerste keer dat we met mijn moeder naar buiten peddelden.
Zij kon heel goed zwemmen en ze duwde me in de eerste golf. Het gevoel van glijden gaf me zo’n goed gevoel dat ik het steeds opnieuw wilde doen. Het was magisch. Het zou later mijn hele leven veranderen.”
En hoe kwam je uiteindelijk in de Pipeline terecht?
“Op de middelbare school moet je iemand zijn. Je moet een soort identiteit vinden. Ik was niet goed in sport of sterk genoeg om voetbal of honkbal te spelen. Dus werd ik een surfer omdat het heel makkelijk was. Je hoefde er niet eens goed in te zijn, je hoefde je er alleen maar mee te identificeren. Dat was mijn identiteit.
Op een dag, het was begin jaren 60, reed ik samen met mijn vriend naar de Pipeline. Ik was 14, hij 15 jaar oud. Die dag was de grootste golf ter wereld, die al een behoorlijke reputatie had, misschien anderhalve meter hoog, er was niets engs aan.
De golven bij de Pipeline breken zeer snel en zijn supersteil. Op longboards die recht zijn, zonder rocker, is dat bijna niet te doen. Je kunt de golf wel pakken, maar de start is echt moeilijk omdat de golf zo snel opkomt dat de neus direct naar beneden gaat en je uiteindelijk naar het strand zwemt. Longboards waren gewoon niet geschikt voor deze golf.”
En dat was de start van de ontwikkeling van het shortboard?
“De Pipeline heeft altijd de reputatie gehad surfplanken in tweeën te breken, dus als je plank in tweeën brak, moest je een nieuwe maken. Ik was toen al, net als veel andere surfers, bezig met het maken van mijn eigen boards. Maar niemand wist echt hoe deze nieuwe kortere surfplanken eruit moesten zien.
We wisten hoe we wilden dat ze zouden surfen, maar we wisten niet hoe we ze moesten vormen om ze zo te laten rijden. Dus het was voor iedereen een gok waardoor iedereen in die tijd op verschillende boards surfte. Uiteindelijk begonnen sommige vormen beter te werken, en toen werden de ontwerpen samengevoegd en begonnen we iets beter te begrijpen wat je nodig had om op een bepaalde golf te rijden.
Pas in de jaren zeventig ontstond het concept van het hebben van meerdere boards, voor kleine golven, grote golven, voor de pipeline, elk met een iets andere vorm. Dat idee was revolutionair.”
Je praat in de film over het stelen van golven. Hoe heeft die mentaliteit je manier van surfen gevormd?
“Als je beter wilt worden in surfen en er zijn al veel mensen die op jouw plek surfen, dan moet je agressief zijn. De enige manier om beter te worden in surfen is immers door veel golven te rijden, je moet heel veel oefenen.
Als er veel andere surfers in het water liggen moet je op je beurt wachten, maar soms had ik daar geen zin in. Dan kaapte ik een golf weg en dat deed ik best vaak. Dat was niet leuk, maar zo was ik toen. Zo ben ik nu niet meer.”
“Ik leerde van yoga dat niets in het leven draait om winnen. Het gaat om beheersen en als je iets beheerst, verlies je nooit.
Yoga speelt een belangrijke rol in je leven. Hoe heeft dat je beïnvloed?“
Yoga kwam eind jaren 60 in mijn leven, op hetzelfde moment dat ik al super fanatiek was met surfen en ook al mijn eigen boards bouwde. Als ik erop terugkijk, denk ik dat het zo moest zijn, want op elke moeilijke vraag die ik ooit in mijn leven had, elke zinvolle vraag, had yoga het antwoord. Bijvoorbeeld, wat gebeurde er toen ik het zo erg vond om een wedstrijd te verliezen?
Ik leerde van yoga dat niets in het leven draait om winnen. Het gaat om beheersen en als je iets beheerst, verlies je nooit. Zelfs als je laatste wordt, heb je toch iets gewonnen. Dat was een lichtpunt voor mij.”
Na je surfcarrière verhuisde je naar Oregon. Hoe kwam dat zo en wat doe je vandaag de dag?
“We waren net begonnen met snowboarden en surfvrienden van ons vertelden over hoe goed de winters in Oregon zijn. Dus gingen we ernaartoe en realiseerden ons dat het een geweldige plek was voor onze zoon om op te groeien. We verhuisden naar Bend waar we meestal in de winter verbleven. In de zomer gingen we terug naar Hawaï, maar op een gegeven moment ontdekten we dat de zomers in Midden-Oregon veel mooier zijn dan de winters.
Toen zijn we fulltime in Bend gaan wonen. De cirkel is nu rond en ik realiseer me dat op dit punt in mijn leven, nu ik niet meer jong ben, surfen echt mijn eerste en belangrijkste liefde is. Dus ik heb het surfen niet losgelaten. Ondanks dat ik nu meer ruimte heb voor andere dingen breng ik nog altijd zoveel mogelijk tijd door met surfen.
Laatste woorden?
Ik geloof echt dat wij surfers allemaal veel geluk hebben, want surfen is een geschenk dat blijft geven, omdat het zoveel diepgang heeft. Niemand van ons heeft de diepste geheimen van het surfen echt ontrafelt, misschien kwam Duke Kahanamoku het dichtst in de buurt. Surfen is iets dat iemand eeuwig geluk kan brengen. En als je dat hebt, is er niets aan de hand. Ooit.
Bekijk hieronder The Yin & Yang of Gerry Lopez van Patagonia Films. Zen(d)tijd: 100 minuten.
