Het zou ons niets verbazen als het woord ‘schaamtoerist’ ooit wordt verkozen tot woord van het jaar. In de discussie over onze voetafdruk en de invloed daarvan op het klimaat, staat de manier waarop we reizen immers stevig onder druk. Niet dat we nu opeens heiliger dan de paus worden, maar er is niets mis met af en toe een kritische blik op ons reisgedrag. Bovendien zet het de vraag waarom we altijd ver weg denken te moeten gaan weer eens centraal. Voor Salt reden om onszelf eens uit te dagen en eens flink uit te pakken in eigen land, met een road trip aan de hand van vier thema’s. Dit is deel 1 uit de serie: Roadtrip Nationale Parken. Uitgangspunt is dat we echt een road trip van 2, 3 weken moeten kunnen maken. Ondertussen is het een leuke bijkomstigheid dat onderdelen ervan ook moeiteloos ‘los’ uitgevoerd kunnen worden.
Deel 1: Nationale Parken
21 Nationale Parken in Nederland?!!? Hoe dan? Waar dan? Het zal niet de eerste keer zijn dat we deze reactie horen. Bij Nationale Parken denken wij gek genoeg al snel aan Noord-Amerika, terwijl Europa en ja óók Nederland een indrukwekkend aantal kent dat niet alleen verrast met een enorme biodiversiteit maar ook met de mogelijkheden die ‘The Great Outdoors’ in ons eigen land voor buitenspelers in petto heeft. Wie alle 21 parken aaneenrijgt is zo’n 1300 km onderweg. Laten we beginnen met een (voorstel)rondje, laat je inspireren en plan je volgende avontuur in eigen land. Waar start jouw Roadtrip Nationale Parken?
Het ontstaan van Nationale Parken
In 1930 werd de Veluwezoom tot allereerste nationale park van Nederland uitgeroepen. Amper vijf jaar later kreeg ook de Hoge Veluwe de beschermende parkstatus. De overige negentien natuurparels stammen uit de laatste dertig jaar. Op dit moment zijn er nog 2 parken in de maak: Van Gogh Nationaal Park in Brabant en Nationaal Park Hollandse Duinen in Zuid-Holland. Het idee om een ongerept natuurgebied te vrijwaren van vreemde invloeden is overigens afkomstig uit Amerika; Yellowstone werd al in 1872 een nationale park. Het congres dacht destijds dat er in het onherbergzame gebied niets van waarde te halen viel en had daarom geen moeite om de wildernis tegen grijpgrage handen te beschermen.
1. NP Utrechtse Heuvelrug
De Utrechtse Heuvelrug is een lappendeken van verschillende cultuurlandschappen. Bossen, heidevelden, zandverstuivingen, grafheuvels, uiterwaarden, graslanden, statige landgoederen en fraaie dorpen en steden wisselen elkaar in speels tempo af. Meest in het oog springend zijn uiteraard de flinke ‘bergen’ die hier ooit door bulldozerende gletsjers zijn opgeworpen en een magnetische aantrekkingskracht uitoefenen op wielrenners en mountainbikers.
Facts & figures
- oppervlakte: 100 km²
- bezoekadres: Fort aan de Buursteeg, Renswoude
- np-utrechtseheuvelrug.nl
Icoon
De langgerekte heuvelrug, die als een groene ruggengraat van de Grebbeberg naar het Gooimeer loopt, is een overblijfsel uit de voorlaatste ijstijd.
The big 3 spotten
1. Hoewel geen Alpe d’Huez is de Amerongse Berg met zijn 69,2 meter toch een serieuze kuitenbijter. De onder wielrenners geliefde bult ligt in het Amerongse Bos.
2. Uitkijktoren De Kaap (25 meter) in de Kaapse Bossen is een mooie plek om poolshoogte te nemen. Bij mooi weer zie je de Utrechtse Domtoren in het oosten en de Rijn in het zuiden.
3. Verspreid in het park liggen 9 Heuvelrug-mountainbikeroutes (goed voor zo’n 100 km) die zelfs de meest verwende terreinvreter laten jodelen van plezier.
2. NP Veluwezoom
Het oudste nationale park van Nederland is sinds zijn oprichting in 1930 uitgegroeid tot een waar el dorado voor hikers, bikers en bosbeesten. Nergens anders in Nederland wordt Moeder Natuur al zo lang met rust gelaten. Ook uniek zijn de serieuze hoogteverschillen: Signaal Imbosch, een heuvel in de buurt van het Rozendaalse veld, is met een hoogte van 109,9 meter het hoogste punt buiten Limburg.
Facts & figures
- oppervlakte: 50 km²
- bezoekerscentrum: Heuvensweg 5, Rheden
- website NP Veluwezoom
Icoon
Wilde zwijnen worden ook wel de nozems van het bos genoemd. De reden: ze struinen overal rond, maar bij onraad maken ze zich met veel kabaal uit de voeten.
The big 3 spotten
1. De Posbank (90 m) oefent een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op wielrenners. Tenzij je Tom Dumoulin heet, doet de beklimming (vanuit Rheden) echt zeer.
2. Midden op de Rheder- en Worthrhederheide staat Highlander: een soort totempaal, opgebouwd uit bronzen hoorns. Het kunstwerk is een ode aan Schotse hooglanders.
3. Een bezoek aan het Nationaal Park Veluwezoom is niet compleet zonder een ambachtelijk biertje van Graangeluk. Graangeluk herstelt akkers op een natuurlijke, agro-ecologische manier, zaait deze in met zeldzame, Nederlandse gewassen en oogst deze oergranen voor gezond ambachtelijk streekbrood en natuurbier – en draag zo bij aan het herstel van het Gelderse cultuurlandschap en de biodiversiteit.
3. NP Hoge Veluwe
De Hoge Veluwe is misschien wel het bekendste park van ons land. Niet vreemd als je bedenkt dat deze groene schatkamer tot aan de nok toe gevuld is met grote grazers als herten, reeën en moeflons. Maar ook klein grut als dassen en vossen voelen zich in de bossen thuis. Minder opvallend, maar minstens zo indrukwekkend zijn de grote aantallen vogels en reptielen die door het reservaat dolen. Tel daar het Kröller-Müller bij op en je hebt goud in handen.
Facts & figures
Icoon
De koning van het park is het edelhert. Dankzij een overdadige dis van gras, heide, boomschors, vruchten, zaden, knollen en loof leidt hij hier een vorstelijk leven.
The big 3 spotten
1. Van boven gezien lijkt Jachthuis Sint Hubertus op een hertengewei. Maar ook vanaf de grond spreekt het Berlage-gebouw tot de verbeelding. Bijvoorbeeld in het Suske en Wiske album ‘Verraad op de Veluwe’.
2. Diverse wandelroutes loodsen je door het park heen. Een aanrader is de Grenspalenroute (5 km). Uitgelopen? Pak een van de (gratis) witte fietsen.
3. De Beeldentuin, het Kröller-Müller Museum, het Pompgebouw: kunst en natuur gaan hier hand in hand.
4. NP Sallandse Heuvelrug en Twents Reggedal
Het fraaie heuvellandschap tussen Hellendoorn en Holten laat je regelmatig snakken naar adem. Niet vanwege de ijle ‘berglucht’, maar vanwege de vele on-Nederlandse vergezichten. Het grootste aaneengesloten natuurgebied van Overijssel herbergt een schat aan dieren en planten, waaronder reeën, adders, kuifmezen, dennenbossen en struikhei. Berggeiten leven zich uit op een van de uitgestippelde wandel-, mountainbike- of trailrunroutes.
Facts & figures
- oppervlakte: 35 km²
- buitencentrum: Grotestraat 281, Nijverdal
- sallandseheuvelrug.nl
Icoon
De Sallandse Heuvelrug is de enige plek in Nederland waar de korhoen zich nog staande weet te houden.
The big 3 spotten
1. Mountainbikeroute Hellendoorn (18 km) wordt tot een van de allermooiste trails van Nederland gerekend.
2. Natuurmuseum Holterberg (in Holten) is beroemd om zijn diorama’s, oftewel levensgrote kijkdozen. Leuk voor kinderen.
3. Vanaf de Sprengenberg (35 m) heb je een magnifiek uitzicht over heidevelden die als hoogpolige tapijten over het landschap zijn uitgerold.
5. NP Nieuw Land
Nieuw Land is de jongste telg van de Nederlandse nationale parken familie. Maar met een oppervlakte van bijna driehonderd vierkante kilometer doet deze door rietkragen omzoomde waterpartij meteen van zich spreken. Het natte natuurpareltje ligt grotendeels in Flevoland en omvat de Oostvaardersplassen, de Marker Wadden, de Lepelaarsplassen en een gedeelte van het Markermeer. Gelukkig zorgen talloze wandel-, fiets- en vaarroutes ervoor dat je niet verzuipt in een zee van ruimte.
Facts & figures
- oppervlakte: 289 km²
- bezoekerscentrum: Kitsweg 1, Lelystad (Oostvaardersplassen); Oostvaardersdiep 16, Almere (Lepelaarsplassen)
- nationaalparknieuwland.nl
The big 3 spotten
1. Op de Marker Wadden liggen drie bijzondere vogelkijkhutten: de Duikeend, de Lepelaar en de Aalscholver. Tussen de hutten lopen meanderende vlonderpaden.
2. Leuk voor kids is Natuurbelevingscentrum de Oostvaarders in de Oostvaardersplassen. Hier kunnen ze met een verrekijker of telescoop dieren begluren.
3. Gemaal Wortman (Oostvaardersdijk) is de moeite van het bekijken waard. De muren van het bakstenen gebouw zijn versierd met decoraties die de inpoldering verbeelden.
Te koop in de Salt Shop
Nederland telt inmiddels 21 Nationale Parken. Stuk voor stuk Rembrandts van de Nederlandse natuur die elk hun pareltjes herbergen. Salt maakte van elk park een veldgids voor aan de muur.
Formaat: 40 x 50 cm.
Papier: 160 gram, mat wit
6. NP Weerribben-Wieden
Maak je borst maar nat als je dit weergaloze watergebied in de kop van Overijssel induikt. Steek met je kano, sup of fluisterboot van wal en dompel je in een door rietpluimen omgeven oase van rust en ruimte. Hoewel, rustig? Talloze moeras- en watervogels krijsen je de oren van de kop. Gelukkig werkt het grootse laagveenmoeras van Noordwest-Europa als een geluidsdemper, waardoor jij alsnog van de sound of silence kunt genieten.
Facts & figures
- oppervlakte: 105 km²
- buitencentrum Weerribben: Hoogeweg 27, Ossenzeil
- bezoekerscentrum Wieden: Beulaker 1, St. Jansklooster
- visitweerribbenwieden.nl
Icoon
Met een beetje mazzel spot je in de Weerribben de otter, het zwemmende parksymbool.
The big 3 spotten
1. Hoog van de toren blazen? Beklim de 45 meter hoge Watertoren van Sint Jansklooster en geniet van het uitzicht over de bloeiende hooilanden.
2. Zeil, surf of peddel de Beulakkerwijde over en luister goed of je de kerkklokken van het verzonken dorp Beulake hoort luiden.
3. De Grote Vuurvlinder voelt zich uitstekend thuis in de zompige Weerribben. Grote kans dat je deze fladderende vriend al peddelend in het oog krijgt.
7. NP Dwingelderveld
Het Dwingelderveld is het grootste natte heidegebied van West-Europa. Trek je wandelschoenen aan en trek vanaf het bezoekerscentrum de muisstille leegte in. Al binnen een paar meter heb je het gevoel alleen op de wereld te zijn. Tussen de zompige heidevelden, droge zandruggen, grove dennenbossen en kleine vennetjes kruipen en sluipen diverse wandel-, ruiter-, trailrun- en mountainbikeroutes.
Facts & figures
- oppervlakte: 37 km²
- bezoekerscentrum: Benderse 22, Ruinen
- nationaalpark-dwingelderveld.nl
Icoon
Zonder grazende schapen geen heidevelden, vandaar een stoere schapenkop in het beeldmerk.
The big 3 spotten
1. In het gebied staan twee schaapskooien. Een is op loopafstand van het bezoekerscentrum, de ander bevindt zich Achter ’t Zaand bij Lhee.
2. De beste plek om het weidse gebied in ogenschouw te nemen is de 6 meter hoge uitkijktoren aan de rand van de Bendserse heide.
3. Voor iedereen die niet bang is om van het gebaande pad af te gaan, heeft Natuurmonumenten Trailrun Dwingelderveld (23 km) uitgerold.
8. NP Drents-Friese Wold
Kleurrijke kraaiheide, wuivende graslanden, levende stuifzandgebieden, beekdalgraslanden, stille esdorpen: het park scoort dikke kudos op het gebied van diversiteit en is tevens één van de grootste natuurgebieden van ons land. Niet te missen zijn de Tilgrup en de Vledder, beken die als een uitgerolde brandweerslang diep het achterland in kronkelen. Ook slingeren doen de twee aanwezige mountainbikeroutes, samen goed voor 50 kilometer fietsplezier en de 130 km aan wandelpaden.
Facts & figures
- oppervlakte: 61 km²
- buitencentrum: Terwisscha 6a, Appelscha
- nationaalpark-drents-friese-wold.nl
Icoon
De zwarte specht zien is best lastig, horen daarentegen gaat met 15 slagen per seconde een stuk beter.
The big 3 spotten
1. Een bijzondere bewoner van het Wold is de bunzing. Je kunt het stinkdier in de buurt van oeverbegroeiingen, droge sloten, heggen en bosranden tegen het harige lijf lopen.
2. Ideaal voor onderweg in je flask: DenHool, lokaal gestookte single malt whisky uit Drenthe.
3. De 10 meter hoge uitkijktoren de Bosberg staat op het hoogste punt van het Friese vasteland, een 27 meter hoge stuifduin.
9. NP Drentsche Aa
In dit eeuwenoude cultuurlandschap struikel je over sporen uit het verleden. Struin via verlaten achterafweggetjes naar grafheuvels, hunebedden en grafheuvels. Of volg de loop van beekdalen en stuit op een lang lint van goed bewaarde esdorpen (boerendorpen aan de rand van zandgronden) als Diever, Dwingeloo, Havelte en Vledder. Fietsers volgen het Rondje Drentsche Aa die als een parelketting van 32 km rondom het park ‘hangt’.
Facts & figures
- oppervlakte: 106 km²
- Bezoekerscentrum: Asserstraat 63, 9451 TA Rolde bij Deurze. (geopend vanaf 17 april 2025)
- drentscheaa.nl
Icoon
De Drentsche Aa is de enige kronkelbeek van betekenis die nooit is strakgetrokken.
The big 3 spotten
1. Vergeet Route 66. De Hunebed Highway (de N34) – tussen Zuidlaren en Coevorden- laat Amerika’s bekendste weg verbleken tot een stoffige karrenspoor.
2. In de benedenloop van de Drentsche Aa komt een van de zeldzaamste bloemen van ons land voor: de wilde kievietsbloem. Op gepaste afstand bewonderen dus.
3. De uit de 11e eeuw stammende St.-Magnuskerk in Anloo is oudste kerk van Drenthe. Op zoek naar verlossing? Volg de Kerkenfietstocht (30 km) vanuit Anloo naar Zuidlaren en Eext.
10. NP Schiermonnikoog
Dichte dennenbossen, verwaaide duinen, spiegelende zandplaten, honderden plantensoorten en een polder die zwart ziet van de vogels: steek bij het Friese Holwerd het Wad over en je raakt in een onstuimige wildernis verzeild. Hier geen agressieve automobilisten en stampvolle stranden, maar een overdaad aan zand, zee en slik. Plus een knus dorp waar alles bij het oude is gebleven. Opkikkeren doe je met een Kallemooitje of Kobbeslokje.
Facts & figures
- oppervlakte: 54 km²
- bezoekerscentrum: Torenstreek 20, Schiermonnikoog
- np-schiermonnikoog.nl
Icoon
De fraai gekleurde bergeend is de trots van Schier. Op zoek naar voedsel baant de bonte badgast zich een weg over het zompige wad.
The big 3 spotten
1. De Noordertoren, zet al sinds 1853 het omliggende Wad in lichtelaaie. Vrijwel alle wandel- en fietsroutes doen dit 37 meter hoge lichtpuntje aan.
2. De bruinvis is de enige walvisachtige die het hele jaar door voor de kust opduikt. Niks gespot? Probeer je geluk op zandvlakte De Balg: de favoriete hang-out van zeehonden.
3. Het oudste pandje van Schier is het Marten-huisje (1721) op de Middenstreek. Loop ook eens bij het legendarische Hotel van der Werff (sinds 1726) binnen.
11. NP Lauwersmeer
Tienduizenden brandganzen die met veel kabaal overvliegen. Een kleurrijk vissersdorp dat niet in Zweden zou misstaan. Een zee van ruimte waar water en lucht elkaar raken. Een springplank naar het Waddengebied. Dat is het Lauwersmeer, een wirwar van rietlanden, bossen, polders en weidevelden in de kletsnatte kop van Groningen. Een paradijs voor vogelaars, watersporters en rustzoekers.
Facts & figures
- oppervlakte: 60 km²
- bezoekerscentrum: Rug 1, Lauwersoog
- np-lauwersmeer.nl
Icoon
De kolgans is een graag geziene gast in het Lauwersmeer. De vogel dankt zijn naam aan de opvallend witte ‘kol’ rond zijn snavel.
The big 3 spotten
1. De zeearend is met een spanwijdte van zo’n 2 meter lastig over het hoofd te zien. De beste kans om de ‘vliegende deur’ te spotten is vogelkijkhut Sylkajút in Ezumakeeg.
2. Rondje Lauwersmeer (43 km) rijgt als een parelsnoer alle highlights van de voormalige binnenzee aan elkaar. Denk vogelkijkhutten, dorpjes en eindeloze vergezichten.
3. Trakteer jezelf op een vers visje in Zoutkamp, een oud vissersdorp dat met zijn felgekleurde kadehuisjes aan Scandinavië doet denken. Tip: bezoek het Visserijmuseum.
Te koop in de Salt Shop
Nederland telt inmiddels 21 Nationale Parken. Stuk voor stuk Rembrandts van de Nederlandse natuur die elk hun pareltjes herbergen. Salt maakte van elk park een veldgids voor aan de muur.
Formaat: 40 x 50 cm.
Papier: 160 gram, mat wit
12. NP Alde Feanen
Ooit wel eens van trilveen, petgaten, zetwallen, dobbermoerassen en dotterbloemhooilanden gehoord? Waarschijnlijk niet. Baan je een weg naar De Alde Feanen in Friesland en zet je tanden in dit veelzijdige drilpuddinglandschap. Bijvoorbeeld door in de huid van Kameleon-helden Sietse en Hielke te kruipen en op eigen houtje door het oude veengebied te dwalen. Of volg in een kano of op een sup een van twee routes (7 of 12 km) door het natuurgebied. Je vindt deze blauwe spat tussen Drachten en Leeuwarden.
Facts & figures
- oppervlakte: 23 km²
- bezoekerscentrum: Koaidyk 8, Earnewâld
- np-aldefeanen.nl
Icoon
Het baardmannetje is de Elvis onder de zangvogels. Met zijn karakteristieke bakkebaarden en zijn loepzuivere stem swingt hij er vrolijk op los.
The big 3 spotten
1. Romsicht steekt zijn vierkante houten kop 13 meter boven het maaiveld uit: dé ideale plek om vaste parkgasten als watersnippen, roerdompen, vossen en reeën te spotten.
2. Slapen in een comfortabele bedstee? Stop dan bij de Wartena Hoeve, een 150-jaar oude boerderij in Warten, een gehucht aan de rand van het park.
3. Waarom op de Elfstedentocht wachten als je ook De 8 van Grou kunt afstempelen? De afwisselende fietsknooppuntenroute (26 of 45 km) doorkruist het waterrijke park.
13. NP Duinen van Texel
Wie denkt dat Texel een saaie uitloper is van de Noord-Hollandse polder heeft duidelijk nog nooit voet in het wilde westen van het Waddeneiland gezet. Onstuimige duinvalleien (de Bollenkamer), golvende bossen (Westerslag), verdronken kwelders (de Slufter) en stuivende zandvlaktes (De Hors) maken hier de dienst uit. Ook niet onverdienstelijk zijn de goudgele rakkers van de Texelse Bierbrouwerij. Met een twaalftal brouwsels zit er altijd wel een dorstlesser van je gading bij.
Facts & figures
- oppervlakte: 43 km²
- bezoekerscentrum: Ruijslaan 92, De Koog
- npduinenvantexel.nl
Icoon
Niet Dorian van Rijsselberghe, maar de lepelaar is de beroemdste Texelaar. Ieder voorjaar slaat deze goedgebekte Afrikaan zijn tent op het Waddeneiland op.
The big 3 spotten
1. Zandvlaktes, karige begroeiing, loslopende hooglanders, exotische vogels: in de Bollekamer, op het zuidwestelijke puntje, bekruipt je het Out of Africa-gevoel.
2. Laat je niet in de luren leggen door het polderlandschap; de mountainbike route bij Westerslag (8 km) golft als een dolle op en neer. De smaak te pakken? Volg de 100 km lange mountainbike route die aansluit op dit rondje en rijg alle landschappen van Texel aan elkaar.
3. Wat hebben Texel en de Paaseilanden gemeen? Een Moai. Je vindt het stoïcijnse beeld voor de deur van de Eilandgalerij Texel, in de buurt van Cocksdorp.
14. NP Zuid-Kennemerland
Wie door de woeste duinen van nationaal park Zuid-Kennemerland struint, kan amper geloven dat hij zich tussen het drukke strand van Bloemendaal, het oude stadscentrum van Haarlem en de rokende hoogovens bevindt. Deze verbazing stijgt nog verder als de argeloze parkbezoeker ter hoogte van camping De Lakens plotseling de Europese bizon (wisent) in het vizier krijgt; een kleine kudde van deze harige kolossen loopt hier vrij rond in de duinvalleien.
Facts & figures
- oppervlakte: 38 km²
- bezoekerscentrum: Reeweg 12, Overveen
- np-zuidkennemerland.nl
Icoon
De witbloeiende parnassia, ook wel parnaskruid genoemd, groeit en bloeit van juli tot eind september.
The big 3 spotten
1. Volg vanaf strandtent Parnassia de blauwe-paaltjes route (9 km) en zie hoe de stuivende duinen door de invloed van weer en wind aan de wandel gaan. Of kies een van de andere 25 wandelopties.
2. Ga duinjutten met je kinderen. Ga met tas en afvalbingokaart op pad in Nationaal Park Zuid Kennemerland op zoek naar zwerfafval.
3. In het duingebied zijn in de oorlog honderden verzetsmensen, waaronder Hannie Schaft, gefusilleerd. De Eerebegraafplaats is een indrukwekkend eerbetoon aan de slachtoffers.
15. NP De Biesbosch
Verdronken land van wilgenbossen, kreken, rivieren en eilanden; dat is de Biesbosch, het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa. Ooit ontstaan door een stormvloed, nu een waanzinnig waterlabyrint waar je urenlang kunt ronddolen. Vooral op het water vergeet je even dat je in een van de dichtstbevolkte landen op aarde woont. Meerdere korte en lange kano- of suproutes doorkruizen dit puike peddelparadijs. Wandelaars kiezen uit de meer dan 20 zwerftochten die in lengte variëren tussen de 1 en 21 km).
Facts & figures
- oppervlakte: 90 km²
- bezoekerscentrum: Biesboschweg 4 , Drimmelen; Baanhoekweg 53. Dordrecht;
- np-debiesbosch.nl
Icoon
De bever werd tussen 1988 en 1992 opnieuw in de Biesbosch uitgezet. Inmiddels leven er bijna 300 exemplaren.
The big 3 spotten
1. Omgeven door oud-Hollands klinkende kreken als Gat van den Hardenhoek en Gat van de Noorderklip ligt het fraaie Biesbosch MuseumEiland. Meer dan de moeite waard.
2. Op zoek naar bijzondere slaapplekken? Denk dan eens aan een vlot (Ecolodge), boot (Blokhutboot), tiny house (Stay Okay Wikkelhouse) of wild kamperen (griendwerkershut).
3. Volg de wandelroute Benedenste Jannezand (15 km) waarvan het startpunt alleen met een (eigen) boot te bereiken is. In de zomer vaart een bootje van Staatsbosbeheer regelmatig ‘Naar d’n Overkant’.
16. NP Oosterschelde
Met een oppervlakte van 370 vierkante kilometer steekt de Oosterschelde qua omvang met kop en schouders boven de andere parken uit. Spectaculaire getijdenverschillen zetten je hier constant op het verkeerde been. Zo vallen bij eb plotseling zandplaten, slikken en schorren droog. Ook de onderwaterwereld is van een ongekende schoonheid. Oesterriffen, harlekijnslakken, zeedahlia’s, hermietkreeften. Niet voor niets zijn de Zeeuwse wateren een populaire duikbestemming.
Facts & figures
- oppervlakte: 370 km²
- bezoekerscentrum: Dijkgraaf A.M. Gelukweg 1, Vrouwenpolder
- np-oosterschelde.nl
Icoon
De 9 kilometer lange Oosterscheldekering, onderdeel van de Deltawerken, houdt al sinds 1986 de machtige zeearm in bedwang.
The big 3 spotten
1. Parelduikers, lepelaars, brandganzen, rosse grutto’s: je ziet ze allemaal voorbijtrekken als je in de buurt van Burgh-Haamstede bovenop de 15e eeuwse Plompe Toren staat.
2. Rondom de hele Oosterschelde mag je kreukels, mosselen en oesters rapen. Alleen voor eigen gebruik. Of je schuift in Yerseke gewoon in een van de visrestaurants aan tafel.
3. Met je bakkes vol tegen de wind in trappen? Stippel met fietsknooppunten een ‘Rondje Oosterschelde’ (56 km) uit. Wie weet zie je onderweg wel de snuit van een bruinvis opduiken.
Te koop in de Salt Shop
Nederland telt inmiddels 21 Nationale Parken. Stuk voor stuk Rembrandts van de Nederlandse natuur die elk hun pareltjes herbergen. Salt maakte van elk park een veldgids voor aan de muur.
Formaat: 40 x 50 cm.
Papier: 160 gram, mat wit
17. Grenspark Kalmthoutse Heide (est. 2001)
Sinds 2018 is Grenspark Zoom- en Kalmthoutse Heide omgedoopt tot Grenspark Kalmthoutse Heide, met als ondertitel: twee landen, één natuur. Hoewel het nog steeds een mondvol is, blinkt het grensoverschrijdende natuurgebied vooral uit in ssssstilte. Sinds 2016 is het park een officieel (3-sterren) ‘Stiltegebied’. Sluipen kun je hier over maar liefst 24 bewegwijzerde wandelpaden en vier zogenaamde ‘Poortfietslussen’. De samenwerking laat zien dat het gras bij de (zuider)buren niet altijd groener hoeft te zijn, mits je de handen maar ineen slaat.
Facts & figures
- oppervlakte: 37 km²
- bezoekerscentrum: Putsesteenweg 131, Kalmthout
- grensparkkalmthoutseheide.com
Icoon
Moeder Natuur trekt zich niets aan van kunstmatige grenzen.
The big 3 spotten
1. Sssst! In de Ossendrechtse Duinen kun je een speld horen vallen. Trek je kousenvoeten aan en laat je leiden door een van de twee gemarkeerde struintochten (5 en 6 km).
2. Een dag in het Grenspark Kalmthoutse Heide is niet compleet zonder een goedgevulde picknick van de Piknikfabrik. Haal je bolderkar op bij ‘Bosbar’ of geniet van een smakelijke pauze op een van de vaste picknickspots langs wandel- en fietsroutes, zowel in België als in Nederland.
3. Amfibieën, watervogels en moerasplanten: aan de oevers van het Groote Meer en het Kleine Meer waan je je in de Amerikaanse Everglades.
18. NP Loonse en Drunense Duinen
Loonse en Drunense Duinen is het grootste stuifzandgebied van heel Europa. Hoe vaak je het zand ook uit je ogen wrijft, de ‘Brabantse Sahara’ blijft hallucinerend mooi. De elementen hebben in deze woestijn vrij spel. Zo kan het zomers zinderend heet zijn en ’s winters tenenvriezend koud. Gelukkig bieden de dichte bossen aan de rafelranden voldoende beschutting, met name tegen de wind.
Facts & figures
- oppervlakte: 41 km²
- bezoekerscentrum: Van Tienhovenlaan 4, Oisterwijk
- np-deloonseendrunenseduinen.nl
Icoon
Sommige Brabantse bergen bereiken een hoogte van 23 meter.
The big 3 spotten
1. Schrik niet als je voorbij wordt gestoven door de zandloopkever. Met een snelheid van 2,5 meter per seconde is dit de Usain Bolt onder de insecten.
2. Doorgewinterde terreinvreters gaan uit hun dak op het zwarte mtb-rondje (26km) dat door de bossen is uitgerold. De groene route (16 km) is geschikt voor beginners
3. Middenin in het duingebied ligt de Kapucijnenberg. Bovenop de zandbult tuur je als Lawrence of Arabia over de zandvlakte heen Tip: wandelroute Kapucijnenberg (4 km).
19. NP De Groote Peel
De Groote Peel doet zich misschien voor als een flinke jongen, maar met amper dertien vierkante kilometer is deze groene vlek op de grens van Limburg en Noord-Brabant het ukkie onder onze 21 nationale parken. Fietspaden zijn er niet; het drassige hoogveen laat zich alleen per wandelschoenen ontdekken. Gelukkig heeft Staatsbosbeheer meerdere routes over de moerassige bodem uitgerold.
Facts & figures
- oppervlakte: 14 km²
- buitencentrum: Moosdijk 15, Ospel-Nederweert
- natuurparkenlimburg.nl
Icoon
Maar liefst 40 libellensoorten maken het Limburgse luchtruim onveilig.
The big 3 spotten
1. Bij laag water struikel je over de Peelpuisten: fossiele boomstronken die zijn verstikt in een tapijt van veenmos.
2. Om te voorkomen dat je tot aan je nek toe in de drek zakt, heeft Staatsbosbeheer overal knuppelbruggen – zwevende vlonders van hout – aangelegd.
3. Blauwborsten, roodborsttapuiten, geelgorsjes: het moeras is een vogelparadijs van jewelste. Kijk in het najaar uit naar de kraanvogel. Luid getrompetter kondigt zijn komst aan.
20. NP De Meinweg
Dat je voor een terrassenlandschap niet naar het buitenland hoeft af te reizen, bewijst de Meinweg. We hebben dit geologische hoogstandje ten oosten van Roermond te danken aan aardverschuivingen én de schurende werking van de Maas. Het gevolg van deze ondergrondse strubbelingen is dat je in dit heuvelachtige park het gevoel bekruipt in een Conimex-reclame rond te lopen.
Facts & figures
- oppervlakte: 18 km²
- bezoekerscentrum: Meinweg 2, Herkenbosch
- natuurparkenlimburg.nl
Icoon
De in de Meinweg voorkomende adder is uniek voor Limburg.
The big 3 spotten
1. Verstopt tussen de steile hellingen, heidevelden, beekdalen en bloemrijke bossen liggen het sprookjesachtige Elfenmeertje, Vossekop en de Rolvennen.
2. In Nederland zijn nog 100 watermolens te vinden, een daarvan is de (nog werkende) Sint Ursulamolen aan de Leubeek in het Leudal.
3. Kijk eens of je de alpenwatersalamander ziet. Je herkent deze ‘bergbewoner’ aan zijn feloranje buik en zwart-witgeblokte rugkam.
21. NP De Maasduinen
De duinen in dit meest noordelijke van de Limburgse park doen niet onder voor hun grote broers aan zee. Omringd door een glooiend lint van verwilderde bossen, plukjes heide, ruige akkers en blinkende vennen steken ze hun kop wel tot 25 meter boven het maaiveld uit. Het terug-naar-de-kust-gevoel wordt nog eens versterkt door het Reindersmeer: een 45 meter diepe binnenzee – ontstaan door zandwinning – met kraakhelder, azuurblauw water.
Facts & figures
- oppervlakte: 45 km²
- bezoekerscentrum: Bosserheide 3e, Well
- natuurparkenlimburg.nl
Icoon
In het logo pronkt de Europese kraanvogel, een exoot die ieder voor- en najaar de Maasduinen gebruikt om zijn trektocht even te onderbreken.
The big 3 spotten
1. Duik het duinlandschap in door als een stofwolk over een van de drie mountainbikerondjes (16, 27, 28 km) te blazen.
2. Aan de oevers van het Reindersmeer is het een gaan en komen van ijsvogels en oeverzwaluwen
3. Natuurkampeerterrein De Cokse Heide is de ideale uitvalsbasis om de duinenrij aan de machtige Maas te ontdekken.
Wist je dat?
• Het Naardermeer is weliswaar geen nationaal park, maar sinds 1905 wel het oudste beschermde natuurgebied van Nederland.
• In 1872 werd het Amerikaanse Yosemite het eerste nationale park ter wereld.
• De nationale parken beslaan zo’n 1700 vierkante kilometer, bijna 4 procent van Nederland.
• Jaarlijks worden de parken door zo’n 25 miljoen mensen bezocht.
• Als je alle parken aan elkaar rijgt, ben je zo’n 1300 kilometer onderweg. ROADTRIP!
Behalve nationale parken hebben we in Nederland ook twintig nationale landschappen. Dit zijn gebieden die de cultuurhistorische geschiedenis van ons dichtbevolkte postzegellandje laten zien.
